พระไตรปิฎก คือ ตำรา หรือหนังสือ ซึ่งบันทึกคำสั่งสอนทางพระพุทธศาสนาไว้เป็นหลักฐาน
คำสั่งสอนทางพระพุทธศาสนา ในชั้นแรกแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน คือ คำสั่งที่เรียกว่า พระวินัย กับคำสอนที่เรียกว่า พระธรรม แต่ในภาษาพูดใช้คำว่า พระธรรมวินัย โดยนำพระธรรมมาเรียงไว้หน้าที่พระวินัย
พระวินัยเป็นเรื่องของคำสั่ง หรือศีล หรือระเบียบข้อบังคับ ที่ห้ามทำความชั่ว หรือสิ่งที่ไม่เหมาะ
ไม่ควรต่าง ๆ
พระธรรม เป็นเรื่องของคำสอน หรือธรรม ที่ให้ทำความดี และให้ชำระจิตใจให้สะอาด
การสอนให้ละเว้นความชั่ว และให้ทำความดี มีสอนกันอยู่ทั่วไป ไม่เฉพาะแต่ในพระพุทธศาสนา แต่การสอนให้ชำระจิตให้สะอาด ทางพระพุทธศาสนากำหนดไว้เป็นอีกส่วนหนึ่งอย่างชัดเจน และถือเป็นเรื่องที่เน้นมาก ถัดมาจากข้อละเว้นความชั่ว และทำความดี
ต่อมาในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช เมื่อพระพุทธเจ้าปรินิพพานล่วงแล้วประมาณ ๒๓๔ หรือ ๒๓๕ ปี ในการสังคายนาครั้งที่ ๓ ได้มีการคิดกันในหมู่พระสงฆ์ ผู้รับผิดชอบต่อพระพุทธศาสนาว่า คำสั่งสอนทางพระพุทธศาสนา น่าจะแยกเป็น ๓ ส่วน คือ
๑. พระวินัย ได้แก่ ระเบียบข้อบังคับหรือศีล
๒. พระสูตร ได้แก่ คำสอนทั่ว ๆ ไปทั้งของพระพุทธเจ้าและพระ- พุทธสาวก และ
๓. พระอภิธรรม ได้แก่คำสอน ที่เน้นส่วนที่เป็นแก่นแห่งความจริงหรือสาระ สำคัญ
เมื่อมีการแบ่งคำสั่งสอนทางพระพุทธศาสนาออกเป็น ๓ ส่วนเช่นนี้ จึงได้มีการใช้คำว่า
"พระไตรปิฎก" คือ ตำรา หรือคัมภีร์พระพุทธศาสนา ๓ ส่วน คือ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก
และพระอภิธรรมปิฎก โดยกำหนดให้ระเบียบข้อบังคับ หรือศีลเป็นพระวินัยปิฎก คำสอนทั่ว ๆ ไปเป็นพระสุตตันตปิฎก และคำสอนที่ว่าด้วยสาระสำคัญ หรือแก่นความจริง เป็นพระอภิธรรมปิฎก